3 Δεκεμβρίου – Μια σχεδόν ξεχασμένη επέτειος

1. Η Ελληνική πολιτεία είχε αποφασίσει να τιμά τις νικηφόρες ναυμαχίες της Έλλης και της Λήμνου και τους νικηφόρους αγώνες του Ελληνικού ναυτικού στους Βαλκανικούς πολέμους στις 3 Δεκεμβρίου. Αποτέλεσμα αυτών των αγώνων είναι κατά βάση το καθεστώς που ισχύει μέχρι και σήμερα στο Αιγαίο και τα νησιά μας.

2. Σύντομο ιστορικό

Στις 3 Δεκέμβριου του 1912 έγινε η πρώτη και ίσως η ποιο σημαντική ναυμαχία του Α΄ Βαλκανικού πολέμου του Ελληνικού στόλου με τον Τουρκικό στα ανοιχτά του ακρωτηρίου Έλλη κοντά στα στενά των Δαρδανελλίων. Ναυμαχία που κράτησε σχεδόν μια ώρα με μεγάλο νικητή τον Ελληνικό στόλο και τον εγκλεισμό του Τουρκικού στόλου εντός των στενών.

Κατά τη ναυμαχία από το πλήρωμα του θωρηκτού «Αβέρωφ» βρήκε το θάνατο ο Ποριώτης Κελευστής Οιακιστής (πηδαλιούχος) Νικ. Κατινζάρης και τραυματίστηκαν οι Ποριώτες οιακιστές Υποκελευστής Δημ. Στούμπος και Δίοπος Χρ. Δρούδες, ο Ανθυποπλοίαρχος Γκ. Μαμούρης, ο Δίοπος πυροβολητής Πρωτοψάλτης, ο Ναύτης σαλπικτής Μουντζούρης, Ναύτης τορπιλητής Κανάρης και οι ναύτες Γεωργαλάς και Κριώτης, ενώ τραυματίστηκε και ο Εσχαρεύς (μάγειρας) του Σπέτσες.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι την επόμενη ημέρα ο Κουντουριώτης έστειλε την αναφορά του στο Υπουργείο Ναυτικών. Παρά την τεράστιας σημασίας νίκη, ο ελιγμός του θεωρήθηκε από πολλούς παράτολμος και ασυλλόγιστος ηρωισμός, και ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ του τηλεγράφησε συστήνοντάς του σύνεση και ψυχραιμία, γράφοντας μεταξύ άλλων: «…. Δεν επιτρέπεται εις τόσον άξιον αρχηγόν και ναύαρχον να εκθέση πλέον του δέοντος την ζωήν του, την ζωήν των ανδρών του και την ύπαρξιν των πλοίων του» ενώ του συνιστούσε να μην είναι …… «νευρικός.»

Της ναυμαχίας αυτής είχαν προηγηθεί ο τορπιλισμός του Φετιχ Μπουλέντ στη Θεσσαλονίκη και ή απελευθέρωση από τον Ελληνικό στόλο της Λήμνου, του Αγίου Όρους, της Μυτιλήνης, του Άγιου Ευστράτιου, της Χίου (όπου έπεσε ο Ναυτικός Δόκιμος Ιωάννης Παστρικάκης πρώτος πεσών δόκιμος στους Βαλκανικούς πολέμους) κ.α.

Ακολούθησε στις 5 Ιανουαρίου 1913 η ναυμαχία της Λήμνου. Αυτή ήταν η δεύτερη μεγάλη ναυμαχία του Ελληνικού στόλου με τον Τουρκικό και έγινε στα ανοιχτά της Λήμνου. Η ναυμαχία έληξε με τη νίκη του Ελληνικού στόλου και είχε σαν αποτέλεσμα τον οριστικό εγκλεισμό του Τουρκικού στόλου εντός των Δαρδανελίων για την επόμενη δεκαετία.

Το στρατηγικό αποτέλεσμα αυτών των ναυμαχιών ήταν ο Τουρκικός στόλος να μην επιχειρήσει ξανά έξω από τα Δαρδανέλια για πάρα πολλά χρόνια αφήνοντας την κυριαρχία του Αιγαίου στον Ελληνικό στόλο και βέβαια η δημιουργία του status quo που ισχύει μέχρι και σήμερα στο Αιγαίο και τα νησιά μας.

3. Η πολιτεία τιμούσε του ναυτικούς αγώνες των βαλκανικών πολέμων και τους αγωνιστές που έλαβαν μέρος σ’ αυτούς, κάθε χρόνο στις 3 Δεκεμβρίου, ημερομηνία της ναυμαχίας της Έλλης, με τελετή που γινότανε στο κατάστρωμα του Θωρηκτού Αβέρωφ, το οποίο ελλιμενιζόταν στο Κ.Ε. Πόρου (όπου ήταν και ο πρώτος ναύσταθμος της Ελλάδας).

Στην τελετή συμμετείχαν πολιτειακή, πολιτική και στρατιωτική ηγεσία και βέβαια οι επιζώντες αγωνιστές βετεράνοι των Βαλκανικών πολέμων και του Β΄Π.Π.

Δυστυχώς στα μέσα της δεκαετίας του 70 ο Ευάγγελος Αβέρωφ ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας υπό το πρόσχημα ότι μετά από τρεις (3) ημέρες ήταν η εορτή του Αγ. Νικολάου, προστάτη των ναυτικών αποφάσισε η εορτή των βαλκανικών ναυτικών αγώνων να συνεορτάζεται με την εορτή του Αγ. Νικολάου με αποτέλεσμα η ιστορική μνήμη με το πέρασμα των χρόνων να εξασθενεί μέχρι μηδενισμού.

Η κατάργηση του εορτασμού των ναυμαχιών της Έλλης και της Λήμνου και βαλκανικών ναυτικών αγώνων στις 3 Δεκεμβρίου δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν τυχαία γιατί ήταν αυτός ο εορτασμός που επισκίαζε τον μετεμφυλιακό «εορτασμό» στο σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη ημερομηνία που είχε επιλέγει από τις μετεμφυλιακές αστικές κυβερνήσεις για τον «εορτασμό» των Δεκεμβριανών τα οποία εκτός των άλλων υπήρξε και η κολυμβήθρα του Σιλωάμ στην οποία αναβάπτισαν σας εθνικόφρονες τους κάθε λογής δωσίλογους.

Γιώργος Ροΐδης
Αντιναύαρχος Π.Ν ε.α