Η ιστορική εξέλιξη της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας

«Μετεωρολογία», μια επιστήμη που ο πρώτος που ασχολήθηκε με την μελέτη και ερμηνεία των «Μετεώρων», δηλαδή των μετεωρολογικών φαινομένων (βροχή, χιόνι, χαλάζι κ.λ.π.), ήταν ο Αριστοτέλης.

Απ’ αυτόν τον  μεγάλο φιλόσοφο, μαθηματικό, φυσικό, πολύ επιστήμονα της αρχαιότητας, πήρε και το έμβλημα της η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ).

Κατά τους αρχαίους Έλληνες , τα μετεωρολογικά φαινόμενα «αιωρούνταν» στον ουρανό. 

Από τη λέξη αυτή, προέκυψε και ο όρος της επιστήμης της «Μετεωρολογίας», μια ακόμη λέξη που η χώρα- γλώσσα μας πρόσφερε στη διεθνή βιβλιογραφία, τον όρο «Meteorology»!

Η ΕΜΥ είναι μια στρατιωτική υπηρεσία, με την έννοια ότι ανήκει στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, έχοντας την διοικητική και οικονομική μέριμνα της, το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας (ΓΕΑ).

Από την χρονολογία ίδρυσης της, το μακρινό 1931, ανήκε στο τότε νεοσύστατο υπουργείο Αεροπορίας, έχοντας ως κύρια αποστολή -από τότε μέχρι και σήμερα- τη μετεωρολογική υποστήριξη της εθνικής άμυνας, της εθνικής οικονομίας αλλά και του κοινωνικού συνόλου.

Από την πρώτη κιόλας περίοδο ίδρυσης της (1931-1940), η υπηρεσία ανέπτυξε Δίκτυο Μετεωρολογικών Σταθμών, οργάνωσε και λειτούργησε Τμήμα Προγνώσεων Καιρού αλλά και Μετεωρολογική Σχολή, ενώ στον χώρο της διεθνούς συνεργασίας, έγινε μέλος της Διεθνούς Μετεωρολογικής Οργάνωσης (1935).

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η ΕΜΥ σχεδίασε και υλοποίησε την αναδιοργάνωση της, τον εκσυγχρονισμό του τεχνολογικού της εξοπλισμού και την ανάπτυξη συνεργασιών με διεθνείς οργανισμούς, με κύρια σημεία της εξελικτικής της πορείας, τα ακόλουθα:

  • Επικύρωση το 1949, της σύμβασης του παγκόσμιου μετεωρολογικού οργανισμού (WMO), η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 23 Μαρτίου 1950.
  • Ίδρυση στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, νέων μετεωρολογικών σταθμών επιφάνειας και ανώτερης ατμόσφαιρας, μετεωρολογικών γραφείων στα αεροδρόμια της χώρας, αναδιοργάνωση του τομέα της πρόγνωσης με την ίδρυση μετεωρολογικών κέντρων και σταδιακός εκσυγχρονισμός του τηλεπικοινωνιακού της συστήματος.
  • Στις δεκαετίες του 1970 και 1980, αναδιοργάνωση των λειτουργικών δομών της υπηρεσίας, με την εγκατάσταση συστημάτων επεξεργασίας δεδομένων μέσω Η/Υ, μετεωρολογικών RADARS και νέων πιο σύγχρονων τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, διευρύνοντας τη συνεργασία της με εξειδικευμένους διεθνείς οργανισμούς, όπως το ευρωπαϊκό κέντρο μεσοπρόθεσμων μετεωρολογικών προγνώσεων και η ευρωπαϊκή οργάνωση για την εκμετάλλευση των μετεωρολογικών δορυφόρων.
  • Στην πρώτη πενταετία του 1990, η ΕΜΥ υλοποίησε ένα μέρος του προγράμματος εκσυγχρονισμού της, με κύρια σημεία αναφοράς, την εγκατάσταση και επιχειρησιακή λειτουργία νέου τηλεπικοινωνιακού συστήματος (MSS), συστήματος δορυφορικής λήψης επεξεργασίας, αρχειοθέτησης και διανομής ψηφιακών μετεωρολογικών δεδομένων (PROTEAS), την υλοποίηση της πρώτης φάσης βάσης δεδομένων για τις ανάγκες της και την εγκατάσταση αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών.
  • Στη δεύτερη πενταετία του 1990, η ΕΜΥ υλοποίησε σταδιακά: την αναδιοργάνωση των λειτουργικών δομών της, τη συνεργασία με εθνικούς φορείς (υπουργεία περιβάλλοντος και γεωργίας, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα κ.λ.π.), την εγκατάσταση κυρίου υπολογιστικού συστήματος για την ανάπτυξη και λειτουργία αριθμητικών μοντέλων καιρού, διευρύνοντας ταυτόχρονα τις διεθνείς συνεργασίες.

Από τις αρχές του 21ου αιώνα, η ΕΜΥ για την αποτελεσματική μετεωρολογική υποστήριξη των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών της εθνικής άμυνας, εθνικής οικονομίας και κοινωνικού συνόλου, σχεδιάζει ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού του συνόλου των δραστηριοτήτων της, η υλοποίηση του οποίου είναι σε εξέλιξη.

Ως στρατιωτική υπηρεσία, η ΕΜΥ διοικείται από ανώτατο Αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας ειδικότητας Μετεωρολόγου, ενώ ο υποδιοικητής της είναι πολιτικό προσωπικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, ειδικότητας Μετεωρολόγου. 

Το δε έμψυχο δυναμικό της- διάσπαρτο σ όλη την ελληνική επικράτεια – αποτελείται από πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό, στην πλειοψηφία του ειδικότητας Μετεωρολόγου αλλά και πληροφορικής καθώς και τεχνικούς.

Στην ΕΜΥ, εκτός από την κεντρική υπηρεσία που έχει έδρα στο Ελληνικό (Ελ. Βενιζέλου 14), ανήκουν και τα παρακάτω κλιμάκια:

– Δύο περιφερειακά μετεωρολογικά κέντρα σε Λάρισα και Θεσσαλονίκη.

– Τα μετεωρολογικά γραφεία εγκατεστημένα στις Πτέρυγες και Σμηναρχίες Μάχης για την υποστήριξη των πτήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας.

– Τα μετεωρολογικά γραφεία των αερολιμένων και των λιμένων για την υποστήριξη της Πολιτικής Αεροπορίας και της Ναυτιλίας.-

– Οκτώ μετεωρολογικά Radar που καλύπτουν το σύνολο του εναέριου χώρου.

– 110 μετεωρολογικοί σταθμοί (στελεχωμένοι αλλά και αυτόματοι), διασκορπισμένοι σ όλη την επικράτεια.

Υποπλοίαρχος(ε.α) Α. Κορωνάκος Π.Ν.

ΣΗΜ: Το παρόν κείμενο έχει συνταχθεί από επιχειρησιακό μετεωρολόγο, συμμαθητή μου από την πρώτη τάξη του γυμνασίου, που εκτός από συμμαθητής και φίλος, είναι και εξαίρετος αξιωματικός με πραγματικά μοναδικές επιστημονικές γνώσεις. Τον ευχαριστώ θερμά για τη συνεισφορά του στην κατανόηση θεμάτων σχετικά με την μετεωρολογία.